رقابت پذیری مبتنی بر توسعه گردشگری زیارت

موضوع رقابت از زمانی آغاز شد که آدام اسمیت کتاب معروفش را با عنوان ثروت ملل منتشر کرد. تا اواخر سال ۱۹۸۰ چارچوبی نظری برای تحلیل، حفظ و بهبود رقابت یک کشور یا صنعت وجود نداشت؛ بنابراین با استفاده از معیار‌های مختلف رقابت، تحلیل‌هایی اقتصادی بیان می‌شد.

بیش از سه دهه است که رقابت پذیری در فضا‌های متفاوتی مانند بنگاه ها، شرکت ها، شهرها، مناطق و ملت‌ها مطرح شده است و این مفهوم در بررسی علل موفقیت یا ناکامی نهاد‌های یادشده به ویژه در عرصه‌های اقتصادی از اهمیت به‌سزایی برخوردار شده است. رقابت پذیری شهری در سطح حکومت‌های ملی و تعاملات جهانی به بخشی حیاتی در رقابت پذیری اقتصاد ملی تبدیل شده است.

بدیهی است که هر یک از شهر‌های جهان، محور توسعه‌اش را مبتنی بر یکی از مزیت‌های رقابتی شکل داده است. کشور‌هایی مانند امارات و ترکیه با توسعه زیرساخت‌های گردشگری در سال‌های گذشته توانسته اند سهمشان را از این صنعت افزایش دهند.

کشور ما ایران از نظر وجود آثار تاریخی و فرهنگی بین ۱۰ کشور اول دنیا و از نظر جاذبه‌های اکوگردشگری و تنوع اقلیمی نیز جزو پنج کشور اول دنیاست. براساس آمار مجمع جهانی اقتصاد، ایران بین ۱۴۰ اقتصاد جهانی در زمینه رقابت پذیری سفر رتبه ۸۹ را به دست آورده است. این درحالی است که از لحاظ کاهش ارزش ریال در مقابل ارز‌های خارجی، در زمینه رقابت پذیری قیمت رتبه اول را داریم.

به نظر می‌رسد شهر مشهد باتوجه به مهم‌ترین مزیت رقابتی اش که وجود مضجع شریف امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) است، قدرت جذب سالانه میلیون‌ها زائر را دارد. در نتیجه همه سیاست‌های گردشگری زیارت و ایجاد سند چشم انداز توسعه جهان‌شهر برکت و کرامت باید مبتنی بر این مزیت رقابتی گران سنگ استوار شود.

براساس پیش بینی کارشناسان، نوروز ۱۴۰۱ مشهد مقدس در معرض سونامی زائران قرار خواهد گرفت و لزوم برنامه‌ریزی سریع و جهادی در بازه کوتاه باقی مانده به شدت احساس می‌شود. برنامه ریزان شهری باید هرچه زودتر راهکار‌های عملیاتی برای استقبال شایسته از زائران آماده و اجرا کنند تا پس از سه سال موج همه گیری کرونا که مانع دیدار عاشقان با امامشان شده است، بهترین و شایسته‌ترین خدمات را دریافت کنند.

همچنین باتوجه به برداشته شدن ویزا بین عراق و ایران پیش بینی می‌شود در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۸ میلیون زائر عراقی به ایران سفر کنند؛ ۹۷ درصد این زائران به مشهد سفر خواهند کرد که فرصتی بسیار خوب و منحصربه فرد محسوب می‌شود.

همچنین، براساس شنیده‌ها درباره تنش زدایی دولت ها، امکان بازگشایی سفارت سعودی و درپی آن عادی شدن روابط برای تبادل گردشگر، موج بزرگی از زائران عرب زبان کشور‌های همسایه به شهرمان گسیل می‌شوند.

متولیان استان ازجمله استانداری و شهرداری و فرمانداری و همه دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی باید دست به دست هم دهند و با ترسیم سند چشم انداز توسعه گردشگری زیارت، از این مزیت رقابتی منحصربه فرد برای توسعه پایدار شهر مشهد اقدام کنند.

همچنین، با تدوین راهبرد‌های عملیاتی، به این صنعت مولد و اشتغال زا که موجب رشد و توسعه اقتصادی شهر و کشورمان می‌شود، بلندمدت نگاه کنند.

چنان که بتوانیم با برنامه ریزی دقیق و حساب شده شرایطی را ایجاد کنیم که زیرساخت‌ها و معیار‌های جذب گردشگر زیارت را در مشهد به نحو شایسته‌ای فراهم کنیم، می‌توانیم از آن به عنوان محور توسعه اقتصادی و بسط فرهنگ جهان شهر برکت و کرامت به شکلی مطلوب بهره‌مند شویم.